Naamloze vennootschap

Bij een naamloze vennootschap (NV) ligt de focus op het bijeenbrengen van kapitaal, en niet zozeer op de eigenschappen van de individuele aandeelhouders. De NV is dan ook een kapitaalvennootschap. Vooral grotere ondernemingen kiezen voor de vorm van een NV.

Een NV wordt opgericht door middel van een authentieke akte bij de notaris. Dat kan via dit platform.

Oprichtingsformaliteiten

Voor je de oprichtingsakte kan tekenen, moet je een aantal voorbereidende formaliteiten in orde brengen.

Oprichters

Een NV kan je alleen oprichten of met meerdere personen. Zowel natuurlijke personen als rechtspersonen kunnen een NV oprichten.

Financieel plan

Wil je een NV oprichten dan moet je een financieel plan opstellen. In het financieel plan zet je uiteen welke financieringsbronnen je zal gebruiken om de NV van een kapitaal te voorzien. Dit financieel plan heeft een wettelijk verplichte minimuminhoud. Het financieel plan is een belangrijk document omdat een rechter het zal gebruiken bij het beoordelen van oprichtersaansprakelijkheid in het geval van een faillissement. Om die reden laten oprichters zich vaak bijstaan door een cijferberoeper (een accountant of een bedrijfsrevisor) voor het opstellen van een financieel plan. Je financieel plan overhandig je aan een notaris, die het verder zal bewaren. Dat financieel plan kan je ook opladen in dit platform.

Gaat je NV failliet dan zal je met het financieel plan kunnen bewijzen dat je voldoende hebt nagedacht over de risico’s van je onderneming en de financieringsbronnen die voor een dergelijke activiteit nodig zou hebben.

Inbreng

Voor elk aandeel in de NV, zal je wel iets moeten inbrengen. Je kan overgaan tot een inbreng in geld of in natura. Bij een inbreng in natura zal een bedrijfsrevisor de inbreng wel moeten waarderen. In een NV kan je niet overgaan tot inbreng van arbeid of diensten (bv. knowhow).

Deze inbrengen vormen bij een NV haar kapitaal. Op dit kapitaal kunnen schuldeisers beslag leggen als de NV haar verbintenissen niet meer kan nakomen. In die zin is het kapitaal van de NV een soort van garantie voor de schuldeisers dat de NV op z’n minst voor een bepaald bedrag haar totale verbintenissen kan nakomen. Het minimumkapitaal van een NV is wettelijk bepaald op 61.500 euro, zodat op z’n minst een dergelijk bedrag zal moeten worden ingebracht in de NV.

Heeft je NV een kennelijk ontoereikend kapitaal om gedurende twee jaar haar activiteit uit te oefenen, dan draag je oprichtersaansprakelijkheid als een rechter binnen de drie jaar na de oprichting het faillissement uitspreekt.

Als aandeelhouder is je oprichtersaansprakelijkheid wel beperkt tot de inbreng waartoe je je hebt verbonden bij de oprichting. Het is mogelijk om als oprichter geen oprichtersaansprakelijkheid te dragen als je bij de akte verschijnt als gewone inschrijver, al zijn er wel voorwaarden aan verbonden. Gewone inschrijvers mogen samen niet meer dan twee derde van het kapitaal in handen hebben, moeten overgaan tot inbreng in geld en mogen niet rechtstreeks of onrechtstreeks van een bijzonder voordeel genieten.

Statuten

De statuten van een NV vormen een weergave van de spelregels waaraan de vennootschap is onderworpen. Juridisch-technisch is het echter veel complexer, omdat afhankelijk van het geval de statuten ook de rechten en verplichtingen kunnen regelen tussen aandeelhouders onderling, tussen aandeelhouders en de vennootschap, tussen bestuurders en de vennootschap en tussen de vennootschap en andere derden. Hierbij moeten de statuten wel de wet naleven.

In de statuten moet je verplicht een aantal vermeldingen opnemen. Zo krijgen derden een minimum aan informatie over je vennootschap, waardoor ze beter beschermd zijn.

Hierna geven we een korte schets van deze wettelijk verplichte statutaire vermeldingen. Voor zover de wet dit toelaat, kunnen partijen bijkomende zaken regelen in hun statuten.

1. Wettelijk verplichte statutaire vermeldingen

a) Rechtsvorm, naam en zetel
De statuten vermelden de rechtsvorm van je vennootschap (NV) en haar naam. Deze naam moet uniek zijn, aangezien een rechtspersoon een naam moet voeren die verschilt van elke andere rechtspersoon.

In de statuten neem je ook het gewest op waar de zetel van de vennootschap is gelegen. Het is toegestaan om het adres van de NV niet in de statuten op te nemen, maar enkel bekend te maken bij uittreksel in de Bijlagen bij het Belgisch Staatsblad. Zo kan het daarna gemakkelijker gewijzigd worden indien nodig.

b) Aandelen en winstbewijzen
In de statuten verduidelijk je nog de volgende zaken m.b.t. aandelen :

• De aard van de aandelen (aandelen op naam of gedematerialiseerde aandelen);
• Het aantal uitgegeven aandelen;
• Zijn het aandelen met of zonder nominale waarde;
  • Als er aandelen met nominale waarde zijn, vermeld je de nominale waarde
• Overdrachtsbeperkingen.

Zijn er soorten van aandelen dan vermeld je ook nog eens per soort het aantal aandelen, of ze op naam zijn of gedematerialiseerd, de eventuele overdrachtsbeperkingen en de rechten per soort.

Geeft de NV winstbewijzen uit, dan vermeld je in de statuten :

• Het aantal uitgegeven winstbewijzen
• De rechten van deze winstbewijzen
• Overdrachtsbeperkingen.

Zijn er soorten van winstbewijzen dan vermeld je nog eens per soort dezelfde gegevens.

c) Duur
In de statuten schrijf je in of je NV een onbepaalde of een bepaalde duur heeft.

d) Kapitaal en toegestaan kapitaal
Bij een NV schrijf je in de statuten in wat het bedrag is van het kapitaal. Bij een NV mag het kapitaal niet lager zijn dan het wettelijk minimumkapitaal van 61.500 euro. Heeft de NV een toegestaan kapitaal, dan vermeld je ook het toegestaan kapitaal in de statuten van de NV.

Ten belope van het bedrag van het toegestaan kapitaal, kan het bestuursorgaan overgaan tot kapitaalverhoging. De voorwaarde is wel dat de algemene vergadering het bestuursorgaan hiervoor voorafgaand statutair bevoegd heeft gemaakt.

e) Boekjaar
In de statuten van je NV vermeld je wat de aanvangsdatum is van het boekjaar en wat de einddatum is van het boekjaar.

f) Aanleg reserves, winstverdeling en verdeling vereffeningssaldo
Als de NV specifieke regels hanteert om reserves aan te leggen, dan moet ze deze in haar statuten vermelden. In elk geval zal de NV moeten vermelden dat ze jaarlijks een wettelijke reserve aanlegt die 5% bedraagt van de nettowinst, tot de wettelijke reserve 10% van het kapitaal bedraagt.

De statuten vermelden ook de wijze waarop de winst en het vereffeningssaldo wordt verdeeld. De wijze van verdeling van de winst en het vereffeningssaldo moet hierbij in overeenstemming zijn met de lidmaatschapsrechten van de aandelen.

g) Bestuurders en hun bevoegdheden
Een NV kan worden bestuurd via een enige bestuurder, een klassieke raad van bestuur of een duaal bestuur (met Directieraad en Raad van Toezicht).

Een aantal zaken moet je verplicht vermelden in de statuten, ongeacht voor welke bestuursvorm je kiest. Kiest de NV ervoor om ook een dagelijks bestuur in haar statuten op te nemen? Dan gelden grotendeels dezelfde aandachtspunten. Zo bepalen de statuten :

• Het aantal (dagelijks) bestuurders;
• Hoe je ze zal benoemen of ontslaan;
• Of de (dagelijks) bestuurders bevoegd zijn om de NV te vertegenwoordigen als college, alleen of gezamenlijk;
• De omvang van hun bevoegdheden;
• Hoe de bevoegdheden worden verdeeld tussen de verschillende organen.
• In voorkomend geval de bevoegdheid van de Raad van Toezicht en de wijze waarop ze die uitoefent.

h) Voorwerp
In de statuten zal je ook moeten opnemen wat het voorwerp is van de NV.  Het voorwerp van de NV betreft voornamelijk een omschrijving van de activiteiten die de vennootschap wel of niet mag uitoefenen.

Via het platform kan je de gewenste activiteiten selecteren. Vind je iets niet terug of ben je niet zeker waar het onder te brengen, aarzel dan niet om je notaris te raadplegen voor advies.

i) Jaarvergadering
De statuten van de NV moeten ook informatie bevatten over de jaarlijkse algemene vergadering. Zo moet je vermelden wat de plaats, dag en uur is van de jaarvergadering. Daarnaast moet je in de statuten ook bepalen onder welke voorwaarden aandeelhouders kunnen worden toegelaten tot de algemene vergadering en wat de voorwaarden zijn voor de uitoefening van hun stemrecht.

2. Facultatieve statutaire vermeldingen

Naast de wettelijk verplichte statutaire vermeldingen, zijn er ook een ruim aantal andere zaken die je facultatief kan regelen in de statuten zoals:

• de creatie van soorten aandelen met verschillende rechten;
• statutaire uitwerking van het voorkeurrecht;
• de rechten en plichten van de vruchtgebruiker-aandeelhouder en de blote eigenaar-aandeelhouder;
• de mogelijkheid voor een schriftelijke of elektronische algemene vergadering;
• de overdracht van aandelen en overdrachtsbeperkingen;
• de vergoeding van bestuurders;
• complexe constructies op vlak van vertegenwoordiging en intern bestuur;
• ….

Een notaris kan je wegwijs maken in de juridische mogelijkheden. Zo kan je werkelijk statuten “op maat” uitbouwen. De notaris kan je ook de verschillende juridische opties verder toelichten.

Taal

De oprichtingsakte en andere vennootschapsstukken van de NV worden opgesteld in één van de officiële talen van het taalgebied waar de vennootschap haar zetel heeft.  Niet naleving van deze verplichting leidt tot nietigheid van de akten.

Voor een vennootschap die wordt opgericht in het tweetalig gebied Brussel-Hoofdstad (de 19 gemeenten van Brussel), mogen de akten en stukken ofwel in het Nederlands, ofwel in het Frans opgemaakt worden of mogen zij in tweetalige vorm opgemaakt worden (bv. in 2 kolommen).

Voor een vennootschap die wordt opgericht met zetel in het Nederlandstalig gebied, zelfs in een faciliteitengemeente, moeten alle akten en stukken verplicht in het Nederlands opgesteld worden.

Voor een vennootschap die wordt opgericht met zetel in het Franstalig gebied, moeten alle akten en stukken verplicht in het Frans opgesteld worden.

Voor een vennootschap die wordt opgericht met zetel in het Duitse taalgebied, moeten alle akten en stukken verplicht in het Duits opgesteld worden.

Identificatie van personen

Als je deelneemt aan de oprichting als oprichter of gewoon aandeelhouder, of aangeduid wordt als bestuurder, dan moet je geïdentificeerd worden in de akte.

Deze identificatie omvat je naam en voornamen, je geboorteplaats en –datum en je wettelijke woonplaats. Daarnaast wordt ook je uniek identificatienummer opgenomen, zijnde het Belgisch rijksregister nummer indien je daarover beschikt of anders je nummer in het bisregister van de Kruispuntbank van de sociale zekerheid. Beschik je nog niet over dat nummer? Geen probleem, dan zal de notaris dat in de loop van de voorbereiding van de oprichtingen voor jou in orde brengen en je inschrijven in het bisregister. Daarnaast moet u zich identificeren via de eIDAS van uw lidstaat.

Formaliteiten na oprichting

Na het ondertekenen van je oprichtingsakte, moet men nog een aantal formaliteiten vervullen vooraleer de NV haar activiteiten kan uitoefenen.

De notaris zal de oprichtingsakte en het uittreksel uit de oprichtingsakte neerleggen bij de griffie van de ondernemingsrechtbank waar de zetel van de NV is gelegen, binnen de dertig dagen na de ondertekening van de akte. Binnen de tien dagen na de neerlegging gebeurt de bekendmaking van het uittreksel in de Bijlagen bij het Belgisch Staatsblad.

Daarnaast moet de NV zich laten inschrijven bij de Kruispuntbank van Ondernemingen. Via deze inschrijving is de overheid op de hoogte dat je vennootschap zich als onderneming zal begeven in het rechtsverkeer.

De tekst van de statuten zal ook afzonderlijk neergelegd worden in een openbaar raadpleegbare statutendatabank:

Daarin zal ook de statutaire regeling omtrent de vertegenwoordigingsbevoegdheid van de bestuurders opgenomen worden en raadpleegbaar zijn.

Al deze formaliteiten worden vervuld door de notaris na de ondertekening van de oprichtingsakte en verlopen volledig elektronisch. Je hoeft hiervoor dus zelf niets te doen.

De NV zal daarnaast ook een btw-nummer moeten aanvragen. Deze aanvraag zal van de vennootschap zelf moeten uitgaan.

Bestuur

Bestuursvormen

In de NV bestaan er 3 mogelijke vormen van bestuur:

• een raad van bestuur, die bestaat uit meerdere bestuurders die samen een college vormen;
• een duaal bestuur, dat bestaat uit een raad van toezicht en een directieraad; of
• een enige bestuurder.

Je zal voor één van deze vormen moeten kiezen bij de opmaak van je statuten. Twijfel je wat voor jou het best geschikt is? Vraag hierover advies aan je notaris.

Het dagelijks bestuur van de NV kan door het bestuursorgaan worden opgedragen aan één of meer personen. Het dagelijks bestuur omvat langs de ene kant beslissingen die niet verder reiken dan de behoeften van het dagelijkse leven van de vennootschap. Langs de andere kant gaat het om beslissingen waarvoor het niet nodig is dat het bestuursorgaan tussenkomt, omdat ze van minder belang of zeer dringend zijn.

Voorwaarden

In principe kan de algemene vergadering iedere rechtsbekwame persoon benoemen als bestuurder. Er bestaan met andere woorden geen  wettelijke benoemingsvoorwaarden. De bestuurders kunnen zowel rechtspersonen als natuurlijke personen zijn, aandeelhouder of niet, en ook hun nationaliteit is van geen belang. De statuten van de vennootschap kunnen echter verder gaan en bepaalde benoemingsvoorwaarden vastleggen, op voorwaarde dat de algemene vergadering nog een keuzevrijheid behoudt wat de benoeming betreft.

Hoewel er een grote vrijheid bestaat met betrekking tot de benoeming van bestuurders, legt de wet in bepaalde gevallen toch beperkingen op. Dat is bijvoorbeeld zo voor vennootschappen die gereglementeerde activiteiten uitoefenen of voor genoteerde vennootschappen. Bovendien mogen bepaalde personen wegens hun functie niet benoemd worden als bestuurder, zoals openbare ambtenaren, magistraten, militairen,….

Een rechtspersoon die als bestuurder wordt benoemd, moet steeds een vaste vertegenwoordiger aanduiden. Deze vaste vertegenwoordiger wordt belast met de uitvoering van de bestuursopdracht in naam en voor rekening van de bestuurder-rechtspersoon. Buiten het feit dat deze vaste vertegenwoordiger een natuurlijke persoon moet zijn, gelden er ook hier geen bijzondere benoemingsvoorwaarden. Het is echter niet mogelijk om zowel in eigen naam als in hoedanigheid van vaste vertegenwoordiger te zetelen in het bestuursorgaan.

Bevoegdheden

Het bestuursorgaan mag alle handelingen stellen die nuttig of dienstig zijn voor de verwezenlijking van het doel van de vennootschap, tenzij die waarvoor volgens de wet de algemene vergadering bevoegd is. De statuten kunnen de bevoegdheid van het bestuursorgaan beperken, en kunnen eventueel bepaalde bevoegdheden overdragen aan andere organen.

Het bestuursorgaan is bevoegd om de NV tegenover derden te vertegenwoordigen. Indien de NV een duaal bestuursmodel heeft, kunnen de raad van toezicht respectievelijk de directieraad de vennootschap vertegenwoordigen in alle materies waarvoor  de raad van toezicht respectievelijk de directieraad bevoegd is. De statuten kunnen evenwel aan één of meer bestuurders de bevoegdheid verlenen om de vennootschap alleen of gezamenlijk te vertegenwoordigen.

Het bestuursorgaan kan het dagelijks bestuur van de vennootschap opdragen aan een of meer personen. Het dagelijks bestuur omvat langs de ene kant beslissingen die niet verder reiken dan de behoeften van het dagelijkse leven van de vennootschap. Langs de andere kant gaat het om beslissingen waarvoor het niet nodig is dat het bestuursorgaan tussenkomt, omdat ze van minder belang of zeer dringend zijn.

Bestuursverboden

In bepaalde gevallen kan de rechter een verbod opleggen om de functie van bestuurder uit te oefenen. Een dergelijk verbod kan worden opgelegd naar aanleiding van een strafrechtelijke veroordeling, in het kader van een gerechtelijke ontbinding of in het kader van een faillissement. De overtreding van een bestuursverbod kan gesanctioneerd worden met een gevangenisstraf en een geldboete.

Beroepsverbod uit het strafrecht
De rechter kan aan een persoon die als dader of medeplichtige veroordeeld wordt voor bepaalde misdrijven, als bijkomende straf het verbod opleggen om gedurende een bepaalde periode een bestuursopdracht of een functie met de macht de vennootschap te verbinden, uit te oefenen. De rechter kan ook verbieden om een bestuursopdracht in een Belgische vestiging van en buitenlandse vennootschap uit te oefenen. Dit verbod kan zowel aan een natuurlijke persoon als aan een rechtspersoon worden opgelegd. De geviseerde misdrijven hebben onder meer te maken met valsheid in geschrifte, omkoping, afpersing, oplichting, overtreding van fiscale strafbepalingen. De volledige lijst van misdrijven is terug te vinden in art. 1 van het KB van 24 oktober 1934 betreffende het rechterlijk verbod aan bepaalde veroordeelden en gefailleerden om bepaalde ambten, beroepen of werkzaamheden uit te oefenen. De duur van het strafrechtelijk beroepsverbod wordt bepaald door de rechter die het oplegt en mag niet minder dan 3 jaar of meer dan 10 jaar bedragen.

Daarnaast kan de strafrechter in geval van frauduleus faillissement of misbruik van vennootschapsgoederen het verbod opleggen om persoonlijk of via een tussenpersoon handel te drijven. Ook dit verbod mag niet minder dan 3 jaar en niet meer dan 10 jaar bedragen.

Indien een persoon in het buitenland veroordeeld werd voor één van bovenstaande misdrijven, kan de kamer van inbeschuldigingstelling alsnog het beroepsverbod uitspreken.

Beroepsverbod in het kader van gerechtelijke ontbinding
De ondernemingsrechtbank kan een bestuursverbod opleggen aan een bestuurder die weigert mee te werken aan de vereffening van een gerechtelijk ontbonden vennootschap. Bij sluiting van de vereffening kan in dat geval het verbod opgelegd worden om persoonlijk of via een tussenpersoon de functie van bestuurder uit te oefenen. Indien de ontbinding van de vennootschap in het buitenland werd uitgesproken, komt deze bevoegdheid toe aan de ondernemingsrechtbank van Brussel. De duur van dit bestuursverbod mag niet langer zijn dan 3 jaar.

Beroepsverbod uit het faillissementsrecht
Indien een onderneming failliet gaat en de rechter vaststelt dat een kennelijk grove fout van de gefailleerde heeft bijgedragen tot het faillissement, kan de rechtbank een verbod opleggen aan de gefailleerde om persoonlijk of via een tussenpersoon een onderneming uit te baten. Dit verbod kan ook worden opgelegd aan een bestuurder van een gefailleerde onderneming wiens ontslag niet één jaar voor de faillietverklaring werd bekendgemaakt, of aan de persoon die in werkelijkheid de onderneming bestuurde (zonder als bestuurder te zijn benoemd). Daarnaast kan ook het verbod worden opgelegd om enige opdracht uit te oefenen die de bevoegdheid inhoudt een rechtspersoon rechtsgeldig te verbinden. De rechtbank zal de duur van het verbod vastleggen, met een maximum van 10 jaar.

Indien het faillissement in het buitenland werd uitgesproken, is de insolventierechtbank van Brussel bevoegd voor het opleggen van een dergelijk verbod.

De rechtbank kan eveneens het verbod opleggen om de functie van bestuurder uit te oefenen aan bestuurders van een gefailleerde vennootschap die hun medewerking niet verlenen aan de curator. In dergelijk geval mag het opgelegd bestuursverbod niet langer duren dan 3 jaar.

Register
Het bestaan van een beroepsverbod wordt (nog) niet aangegeven in de Kruispuntbank van Ondernemingen of een ander centraal register. De informatie hierover kan enkel in het Belgisch Staatsblad worden teruggevonden.

Onderneming stopzetten

Je kan je vennootschap op drie manieren ontbinden:

• door een ontbinding van rechtswege (bv. na het verstrijken van de duur van de vennootschap);
• door een gerechtelijke beslissing;
• op vrijwillige wijze door een beslissing van de aandeelhouders.

Tijdens de ontbinding verkoopt een vereffenaar de activa van de vennootschap om de schuldeisers uit te betalen met de opbrengst. Het saldo dat nog overblijft na uitbetaling van de schuldeisers, komt toe aan de aandeelhouders van de vennootschap. Door de afsluiting van de vereffening verliest de vennootschap haar rechtspersoonlijkheid en houdt zij op te bestaan.

Een vrijwillige ontbinding kan ook op eenvoudige wijze plaatsvinden door de procedure van ontbinding en vereffening in één akte. Dit houdt in dat de aandeelhouders unaniem beslissen tot ontbinding op een ogenblik dat alle schulden al werden uitbetaald aan de schuldeisers. Er wordt geen vereffenaar aangewezen en de overgebleven activa komen na de ontbinding automatisch toe aan de aandeelhouders.

Daarnaast kan de ondernemingsrechtbank de vennootschap ook failliet verklaren. De rechtbank spreekt de faillietverklaring uit indien de vennootschap haar schulden niet meer kan betalen en geen krediet meer krijgt van haar schuldeisers.